50 năm sau ngày Bác Hồ thăm Baku, năm 2009, ngành Dầu khí Việt Nam đã hoàn thiện mảnh ghép về khâu sau khi Nhà máy Lọc dầu (NMLD) Dung Quất cho ra dòng sản phẩm thương mại đầu tiên - hoàn thành mong muốn của Bác Hồ về một ngành công nghiệp dầu khí hoàn thiện, vững mạnh. Nhân kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890-19/5/2025), PetroTimes xin giới thiệu bài viết xây dựng, phát triển NMLD Dung Quất - mảnh ghép hoàn thiện ngành Dầu khí Việt Nam theo mong muốn của Người.

NMLD Dung Quất - mảnh ghép hoàn thiện ngành Dầu khí Việt Nam

Trước khi các nguồn năng lượng thay thế như điện gió, điện mặt trời phát triển, dầu mỏ là một trong những nguyên liệu quan trọng nhất của đời sống hiện đại. Từ dầu mỏ tạo ra điện, tạo ra xăng dầu cho các phương tiện giao thông vận tải, tạo ra nhiều sản phẩm khác.

Vì thế, ở thời điểm cuối những năm 50 của thế kỷ XX, Bác Hồ và Chính phủ quyết tâm tìm được dầu, quyết tâm xây dựng cho đất nước một ngành Dầu khí hoàn thiện, vững mạnh. Những tổ chức dầu khí đầu tiên của đất nước được thành lập nhằm hiện thực hóa ước mong đó của Bác Hồ và Chính phủ.

Từ những cán bộ đầu tiên của ngành Dầu khí được đào tạo trong nước và các nước Đông Âu, ngày 27/11/1961, Tổng cục Địa chất đã thành lập Đoàn Thăm dò dầu lửa 36 (được gọi tắt là Đoàn 36 hoặc Đoàn Địa chất 36). Đây là tổ chức đầu tiên có nhiệm vụ tiến hành tìm kiếm, thăm dò dầu và khí đốt.

Sau nhiều năm tháng kiên trì, ngày 18/3/1975, Việt Nam đã tìm thấy dòng khí đầu tiên ở Giếng khoan 61 tại xã Đông Cơ, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình. Ở thời điểm hiện nay, chuyện phát hiện dầu khí là rất bình thường. Nhưng vào thời điểm năm 1975, đó là một sự kiện trọng đại của đất nước, là kết quả của rất nhiều năm tháng kiếm tìm dầu khí, là kết quả của cuộc trường chinh đi “tìm lửa” trong lòng đất. Kết quả này chứng minh tầm nhìn xa trông rộng và ước mong của Bác Hồ về ngành Dầu khí vững mạnh.

Sau khi thống nhất đất nước, với sự giúp đỡ của Liên Xô, Việt Nam tiếp tục thực hiện các hoạt động thăm dò, khai thác tại các vùng biển để nhằm tìm ra những tấn dầu thương mại đầu tiên, từng bước thực hiện mong muốn của Bác Hồ. Ngày 24/5/1984, dòng dầu công nghiệp đầu tiên ở mỏ Bạch Hổ được phát hiện và ngày 6/11/1984 Vietsovpetro hạ thủy chân đế giàn khoan cố định MSP-1 tại mỏ Bạch Hổ. Đến thời điểm đó có thể khẳng định, Việt Nam đã phần nào thực hiện được khâu đầu trong việc hoàn thiện ngành Dầu khí.

Ngành Dầu khí Việt Nam cũng như trên thế giới đều cơ cấu từ khâu thượng nguồn, trung nguồn và hạ nguồn. Nếu như khâu thượng nguồn là các lĩnh vực tìm kiếm, thăm dò, khai thác; khâu trung nguồn là vận chuyển, tàng trữ, phân phối; thì khâu hạ nguồn là việc đưa các sản phẩm dầu, khí trực tiếp vào cuộc sống. Và lĩnh vực lọc, hóa dầu là miếng ghép cuối cùng để hoàn thiện một ngành Dầu khí.

Nếu không có NMLD thì sau khi khai thác được dầu thô, chúng ta sẽ phải bán dầu thô và mua lại các sản phẩm xăng, dầu. Việc này gây khó khăn trong việc dự trữ ngoại hối của đất nước và quan trọng hơn là không tự chủ được an ninh năng lượng quốc gia. Việt Nam, Petrovietnam đã tốn rất nhiều công sức để xây dựng NMLD nhằm giải quyết bài toán khó này.

Sau nhiều gian khổ, NMLD đầu tiên của đất nước đã hoàn thành mang tên Dung Quất, đặt tại huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi. Đúng 50 năm sau chuyến thăm Azerbaijan của Bác Hồ, NMLD Dung Quất cho ra dòng sản phẩm thương mại đầu tiên vào năm 2009 và khánh thành 2 năm sau đó. Sau khi NMLD Dung Quất được vận hành thương mại, Việt Nam bắt đầu tự chủ được một phần nguồn cung xăng, dầu, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.

Với tầm nhìn thiên tài của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhìn thấy tương lai về một ngành Dầu khí Việt Nam vững mạnh, phát triển cùng đất nước. Và NMLD Dung Quất chính là mảnh ghép hoàn thiện cho bức tranh phát triển của ngành Dầu khí Việt Nam. Hay cũng có thể nói cách khác, NMLD Dung Quất là mảnh ghép hoàn thiện ngành Dầu khí theo mong muốn của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Duyên kỳ ngộ ở Azerbaijan

Trưa ngày 8/5/2025, Phòng lưu niệm của Chủ tịch Hồ Chí Minh với sự nghiệp ngành Dầu khí Việt Nam - Azerbaijan được khánh thành. Phát biểu khánh thành Phòng lưu niệm, Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định mối quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp giữa hai nước Việt Nam -Azerbaijan được đặt nền móng từ chuyến thăm lịch sử của Chủ tịch Hồ Chí Minh đến Azerbaijan năm 1959 và không ngừng được vun đắp bởi các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước, đạt được những thành tựu quan trọng trong tất cả lĩnh vực, trong đó hợp tác năng lượng có nhiều thành tựu nổi bật.

Tổng Bí thư Tô Lâm nhắc lại việc Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sớm nhận rõ vai trò của ngành Dầu khí đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam, cũng như những trăn trở của Người trong việc tìm kiếm nguồn tài nguyên quý giá này phục vụ cho phát triển đất nước. Tổng Bí thư nhấn mạnh về thông điệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong chuyến thăm lịch sử tới Azerbaijan năm 1959 đã thể hiện tầm nhìn chiến lược và những khát vọng, mong ước phát triển Việt Nam của Người. Thông điệp này đã nhận được sự đáp ứng, ủng hộ rất lớn bởi các vị lãnh đạo Azerbaijan qua các thời kỳ.

Dọc theo không gian trưng bày tại Phòng lưu niệm của Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Azerbaijan là các hình ảnh thể hiện chiều dài hợp tác giữa hai nước: từ những lớp đào tạo sinh viên Việt Nam tại Azerbaijan, chuyển giao kỹ thuật, đến các công trình dầu khí mang tính biểu tượng.

Trong những hình ảnh công trình dầu khí mang tính biểu tượng của Petrovietnam tại Phòng lưu niệm, có bức hình NMLD Dung Quất nằm giữa cánh đồng lúa xanh mướt với dòng chú thích “Nhà máy Lọc dầu Dung Quất hoàn thành và cho sản phẩm đầu tiên năm 2009 góp phần đáp ứng nguồn cung xăng dầu quốc gia”. Vinh dự có mặt tại Lễ khánh thành Phòng lưu niệm của Chủ tịch Hồ Chí Minh với sự nghiệp ngành Dầu khí Việt Nam - Azerbaijan, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR) Bùi Ngọc Dương chia sẻ, khi bức ảnh NMLD Dung Quất được đặt vào không gian Phòng lưu niệm, một nơi có ý nghĩa vô cùng lớn lao, những người kỹ sư lọc dầu Dung Quất hết sức vinh dự, tự hào khi mình đã hoàn thiện được mảnh ghép cuối cùng để hình thành ngành Dầu khí Việt Nam đồng bộ, vững mạnh.

Trước đó, BSR và Bộ Kinh tế Azerbaijan đã trao đổi Bản ghi nhớ về cung cấp dầu thô dài hạn cho NMLD Dung Quất dưới sự chứng kiến của Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Cộng hòa Azerbaijan Ilham Aliyev. Hợp tác này giúp BSR đảm bảo nguồn nguyên liệu trong dài hạn, ứng phó hiệu quả hơn với những bất ổn địa chính trị toàn cầu. Bản ghi nhớ cũng là bước đi chiến lược trong việc chuẩn bị nguồn dầu thô nhập khẩu cho dự án Nâng cấp mở rộng NMLD Dung Quất dự kiến hoàn thành trong năm 2028. Sau nâng cấp mở rộng, NMLD Dung Quất có khả năng chế biến hàng trăm loại dầu thô khác nhau, tăng tính linh hoạt và khả năng thích ứng với thị trường. 

Nhờ những dự cảm thiên tài của Bác Hồ, Việt Nam đã có một ngành công nghiệp - năng lượng vững mạnh với ba trụ cột chiến lược: Công nghiệp - Năng lượng - Dịch vụ. Petrovietnam ngày nay không ngừng đổi mới sáng tạo, hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu và hướng đến phát triển bền vững, chuyển dịch năng lượng và giữ vững vai trò là lực lượng nòng cốt trong đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Và NMLD Dung Quất luôn tự hào khi được là mảnh ghép hoàn thiện ngành dầu khí (nay là ngành công nghiệp - năng lượng Việt Nam) theo mong muốn của Bác Hồ.

Hà Anh

Theo Petrotimes https://petrovietnam.petrotimes.vn/nmld-dung-quat-manh-ghep-hoan-thien-nganh-cong-nghiep-dau-khi-theo-mong-muon-cua-bac-727599.html